Nguy cơ loãng xương ở tuổi mãn kinh

Bệnh loãng xương ở người mãn kinh là một tình trạng y tế phổ biến và nguy cơ tăng lên do sự giảm lượng hormone Estrogen, đặc biệt là sau khi phụ nữ qua giai đoạn mãn kinh. Estrogen có vai trò quan trọng trong việc duy trì khối lượng xương và sức khỏe của chúng.

Khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh, cơ thể giảm sản xuất Estrogen, một hormone quan trọng có ảnh hưởng đến nhiều chức năng trong cơ thể, bao gồm cả việc duy trì khối lượng xương. Sự giảm đột ngột của Estrogen sau mãn kinh làm tăng nguy cơ loãng xương, một tình trạng mà khối lượng và chất lượng xương giảm, làm tăng nguy cơ gãy xương.

Loãng xương sau mãn kinh thường diễn ra ở phụ nữ từ khoảng 60 đến 65 tuổi. Trong giai đoạn này, xương trở nên mỏng và yếu, dễ gãy khi đối mặt với áp lực hoặc va chạm nhẹ. Cột sống và xương đùi thường là những vùng xương phổ biến bị ảnh hưởng. Những gãy xương này không chỉ gây đau đớn và hạn chế khả năng vận động mà còn tăng nguy cơ các vấn đề sức khỏe khác.

Để ngăn chặn hoặc giảm nguy cơ loãng xương sau mãn kinh, phụ nữ thường được khuyến khích thực hiện các biện pháp như tăng cường canxi và vitamin D qua chế độ dinh dưỡng, thực hiện hoạt động thể dục đều đặn, và thảo luận với bác sĩ về việc sử dụng hormone thay thế (HTT) nếu cần thiết. Điều trị sớm và chăm sóc sức khỏe toàn diện có thể giúp giảm nguy cơ loãng xương và duy trì sức khỏe xương mạnh mẽ ở phụ nữ mãn kinh.

Nguy cơ mắc bệnh loãng xương ở người mãn kinh

Loãng xương, một vấn đề sức khỏe quan trọng, đã được xác định là một “bệnh dịch thầm lặng” do thiếu hụt triệu chứng rõ ràng, tạo nên một thách thức trong việc chẩn đoán và điều trị. Đến năm 2050, dự kiến có khoảng 6,3 triệu người trên toàn thế giới sẽ phải đối mặt với nguy cơ gãy cổ xương đùi do loãng xương, trong đó có 51% thuộc các nước châu Á, nơi mà Việt Nam đang đứng trong danh sách đen do khẩu phần ăn thiếu canxi và khó khăn trong việc chẩn đoán và điều trị tình trạng này.

Trong nhóm người phụ nữ, đặc biệt là sau tuổi mãn kinh, sự giảm lượng Estrogen và khối lượng xương diễn ra nhanh chóng, tạo nên một tình trạng loãng xương đặc biệt vào khoảng tuổi 60-65, được biết đến là loãng xương sau mãn kinh. Điều này đặt ra một thách thức lớn, đặc biệt là ở Việt Nam, nơi còn thiếu ổn định về cung cấp canxi trong khẩu phần ăn và việc cải thiện tích cực tình trạng loãng xương đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Không chỉ riêng phụ nữ sau mãn kinh, mà còn ở cả nam giới và phụ nữ trước mãn kinh, quá trình giảm khối lượng xương diễn ra tự nhiên, với tỷ lệ giảm khoảng 1% mỗi năm sau tuổi 40. Điều này dẫn đến tình trạng loãng xương ở người già, nơi cả nam và nữ đều trải qua quá trình này vào khoảng tuổi 70-75, là một khía cạnh của sự lão hóa tự nhiên và không phân biệt giới tính.

Một trong những phương pháp hiệu quả để phòng ngừa và cải thiện loãng xương là tập luyện thể dục đều đặn. Khi khối lượng xương giảm, có thể gây đau và ảnh hưởng đến các vùng xương quan trọng như cột sống và xương chậu, dẫn đến tình trạng vóc dáng thấp đi, lưng còng, chân cong, và sự giảm hoạt động hàng ngày. Việc tập luyện không chỉ giúp cải thiện sức mạnh của xương mà còn tăng cường sự linh hoạt của cơ bắp, giảm nguy cơ gãy xương và duy trì sức khỏe toàn diện.

Đối mặt với tình trạng loãng xương, khi khối lượng xương giảm 30% trở lên, khả năng chống đỡ của xương giảm đáng kể, làm tăng nguy cơ gãy xương ngay cả sau va chạm nhẹ. Gãy xẹp xương sống và gãy đầu trên xương đùi là những biến chứng phổ biến, đặc biệt là khi xương trở nên loãng, nhiều mảnh, khó lành, gây ra tổn thương nghiêm trọng và chi phí điều trị cao. Do đó, việc đặt trọng điểm vào phòng ngừa loãng xương, thông qua việc duy trì một lối sống lành mạnh, chăm sóc dinh dưỡng và tập luyện đều đặn, trở nên vô cùng quan trọng để giữ cho xương khỏe mạnh và ngăn chặn tình trạng loãng xương từ những giai đoạn sớm.

Bài viết liên quan:

• Người bệnh loãng xương nên uống sữa gì?
• Loãng xương nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Phòng ngừa loãng xương ở người tuổi mãn kinh

Để phòng ngừa phải loại bỏ những yếu tố nguy cơ. Các yếu tố nguy cơ có thể loại bỏ được thuộc về lối sống, dinh dưỡng và phương pháp tập luyện. Còn những yếu tố thuộc về giới tính giống dân và di truyền thì không thể thay đổi được.

Về lối sống: phải bỏ rượu, cà phê, thuốc lá, tránh những loại thuốc dễ dẫn đến  loãng xương như corticoid.

Về ăn uống, thức ăn có nhiều calcium là sữa và chế phẩm từ sữa. Trước đây đa số người Việt Nam ít uống sữa, nên khi uống sữa có tình trạng đầy bụng khó tiêu do thiếu men tiêu hóa sữa. Đối với những trường hợp này cần phải tập uống sữa từ ít đến nhiều để hệ tiêu hoá phục hồi men tiêu hoá sữa.

Ngoài ra, thức ăn như cá cả xương, cua đồng, ốc, tép, tôm, các loại mè, đậu nành, đậu hủ, rau cải, bồ ngót… có thể cho một lượng calcium tương đối đầy đủ. Nếu ăn thừa protein động vật (thịt, cá…) có thể làm giảm hấp thu calcium. Nên khẩu phần ăn cần đủ đạm mà không dư thừa. Quan trọng nhất là bảo đảm đủ nhu cầu calcium suốt quá trình phát triển của trẻ từ nhỏ cho đến trưởng thành, để đạt được khối lượng xương khá cao khi còn trẻ, khi đến tuổi già sự giảm khối lượng xương tự nhiên về sinh lý không quá nhiều, hạn chế tình trạng gãy xương do loãng xương.

Sự thiếu hụt canxi trong khẩu phần là một nguyên nhân ảnh hưởng đến tầm vóc của thanh thiếu niên và tình trạng loãng xương ở người lớn gây nhức khớp , đau lưng, còng lưng, hư răng, răng rụng sớm.

Tuy nhiên, không chỉ loãng xương mới khiến phụ nữ khốn đốn vì đau xương khớp, bước vào độ tuổi trung niên, quá trình thoái hóa khớp ở phụ nữ có thể đến sớm hơn so với nam giới. Dưới áp lực tăng cân do tuổi tác, sinh đẻ, làm việc thường xuyên…, sụn khớp và xương dưới sụn tại các tổ chức khớp dễ bị tổn thương và hư hại. Gây ra các triệu chứng đau, cứng khớp gia tăng theo thời gian

Rõ ràng, sụn khớp và xương dưới sụn đóng một vai trò khá quan trọng trong tiến hình này, nếu cả 2 thành phần này được nuôi dưỡng, chăm sóc “chu đáo” có thể giúp làm chậm thoái hóa và loãng xương cùng lúc hiệu quả.