Trang chủ - Bệnh xương khớp - Viêm khớp - Viêm khớp gối: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa
Viêm khớp gối đặc trưng bởi cảm giác đau nhức ê ẩm, căng cứng và sưng tấy ở đầu gối, là nỗi ám ảnh của hàng triệu người. Nếu không có giải pháp kiểm soát kịp thời, các triệu chứng này sẽ ngày một tăng nặng, chức năng vận động của khớp gối sẽ giảm dần, thậm chí người bệnh có thể rơi vào cảnh bại liệt, cuộc đời về sau phải gắn liền với chiếc xe lăn.
Viêm khớp gối gây đau nhức, cản trở vận động và nếu không chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến biến dạng, bại liệt chi
Viêm khớp gối là tình trạng tổn thương màng hoạt dịch, sụn và xương dưới sụn ở khớp gối do sự phản ứng quá mức của các yếu tố gây viêm. Mỗi loại viêm khớp sẽ ảnh hưởng đến đầu gối theo những chiều hướng và mức độ khác nhau, tuy nhiên chúng đều có thể dẫn đến nguy cơ hỏng khớp, mất chức năng khớp nếu điều trị chậm trễ hoặc sai cách.
Trong số hàng trăm loại viêm khớp, thoái hóa khớp gối và viêm khớp dạng thấp (thuộc nhóm viêm khớp tự miễn) là hai căn bệnh thường gặp nhất. Bệnh có thể xảy đến với bất kỳ ai, thế nên mỗi người cần trang bị kiến thức về viêm khớp để sẵn sàng “chiến đấu” khi chúng manh nha xuất hiện.
Nguyên nhân viêm khớp gối không phải từ một yếu tố mà là rất nhiều. Dưới đây là những nguyên nhân và yếu tố làm tăng nguy cơ viêm ở khớp gối phổ biến nhất:
Hệ miễn dịch hoạt động bất thường, từ bảo vệ quay sang tấn công các mô khỏe mạnh của cơ thể chính là cơ chế bệnh sinh gây ra nhiều bệnh lý, trong đó có nhóm viêm khớp tự miễn mà điển hình là viêm khớp dạng thấp. Điều gì khiến hệ miễn dịch bị rối loạn vẫn còn là ẩn số đối với các nhà khoa học, nhưng hiện tượng này được cho là có liên quan mật thiết tới chất độc môi trường, tuổi tác, di truyền, vi chấn thương…
Chấn thương khớp gối khi chơi thể thao hay vận động quá sức có thể làm hư hại khớp, góp phần vào sự phát triển của viêm khớp gối. Những chấn thương mà đầu gối dễ gặp phải có thể kể đến là trật khớp, rách sụn chêm, gãy xương và rách dây chằng.
Xem thêm: Chấn thương đầu gối, khớp gối thường gặp
Bao hoạt dịch được coi là một lớp đệm bên ngoài để bảo vệ vùng khớp gối, đo dó khi bao hoạt dịch bị viêm sẽ khiến các khớp gối không được bảo vệ đúng cách khiến vùng khớp gối thường xuyên bị cứng và đau, nếu không điều trị người bệnh có nguy cơ mắc viêm khớp gối.
Các khớp sẽ bị mòn theo thời gian, thế nên nguy cơ mắc viêm khớp sẽ tỉ lệ thuận với độ tuổi của chúng ta. Do đó người 60 tuổi trở lên thường có nguy cơ mắc viêm khớp gối cao
Tuy nhiên, các bệnh xương khớp nói chung đang có chiều hướng trẻ hóa do thói quen sinh hoạt, ít vận động và ăn uống thiếu khoa học. Vậy nên, ở độ tuổi 30, nếu đầu gối đau nhức bất thường, bạn nên cảnh giác với các loại viêm khớp gối.
Theo các nhà khoa học, những người sinh ra mang kiểu gen HLA (hệ thống kháng nguyên bạch cầu người) dễ phát triển bệnh viêm khớp gối hơn người không có kiểu gen này. Không chỉ khởi phát bệnh, kiểu gen HLA còn khiến cho tình trạng viêm khớp ngày càng trở nên tồi tệ.
Nếu bệnh gout xảy ra chủ yếu ở nam giới, thì thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp lại phổ biến ở phụ nữ. Nhìn chung, hầu hết các loại viêm khớp sẽ phát triển và tiến triển nghiêm trọng ở nữ giới hơn nam giới.
Cân nặng làm tăng áp lực lên khớp, nhất là khớp gối bởi chúng phải gánh chịu trọng lượng cơ thể. Do đó, người thừa cân hoặc béo phì thuộc nhóm đối tượng tiềm ẩn rủi ro viêm khớp gối cao hiện nay.
Công việc đòi hỏi thể chất hoặc cử động lặp đi lặp lại như gập gối, ngồi xổm… cũng là yếu tố làm tăng tổn thương khớp gối. Vận động viên thể thao, công nhân khuân vác, nhân viên văn phòng là những người bị viêm khớp gối do ảnh hưởng nghề nghiệp cao nhất.
Nhân viên văn phòng là đối tượng có nguy cơ viêm khớp gối cao do chịu ảnh hưởng lớn từ yếu tố nghề nghiệp
Ngoài viêm phổi, nhồi máu cơ tim, hen suyễn, lao… hút thuốc lá còn có thể gây ra các bệnh về khớp. Thuốc lá chính là chất xúc tác để các yếu tố gây viêm khớp hoạt động dữ dội hơn, từ đó khiến cho cử động khớp trở nên khó khăn và làm giảm khả năng kiểm soát bệnh của phác đồ điều trị.
Đứng quá lâu, ngồi quá nhiều, mang vác quá nặng hay tập luyện quá sức là những sai lầm trong vận động, đẩy khớp gối đến bờ vực của sự “suy thoái”. Cùng với đó, thói quen vận động không tốt như ngồi xổm, vắt chéo chân, vặn khớp gối, khom đùi, “chạy” trên cầu thang… thường xuyên cũng gây áp lực lớn lên đầu gối, bào mòn sụn khớp, đẩy nhanh tiến trình thoái hóa khớp gối.
Cùng với những nguyên nhân và yếu tố nguy cơ ở trên, dinh dưỡng mất cân bằng (dẫn đến tăng cân béo phì), stress triền miên… cũng phần nào thổi bùng “ngọn lửa” viêm đang âm ỉ bên trong khớp. Có thể thấy, tác nhân hại khớp là mọi thứ xung quanh chúng ta, hãy thận trọng trong sinh hoạt và vận động để giảm tổn thương khớp gối xuống mức thấp nhất bạn nhé!
Các triệu chứng viêm khớp gối có thể tiến triển nhanh chóng hoặc âm thầm phát triển trong vài năm, tùy thuộc vào từng loại bệnh cụ thể. Và chắc chắn rằng, chúng sẽ không dừng lại hoặc biến mất cho đến khi bạn tìm được cách kiểm soát quá trình viêm đang diễn ra ở bên trong đầu gối.
Đau nhức đầu gối là dấu hiệu viêm khớp gối đầu tiên mà bạn cần chú ý. Ban đầu, bạn chỉ thấy đau nhẹ vào buổi sáng hoặc sau một thời gian không cử động khớp gối. Nhưng sau đó, mức độ sẽ ngày càng dữ dội hơn, nhất là khi bạn leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống, thậm chí chỉ cần đi dạo cũng có thể bị đau.
Quá trình viêm khiến dịch nhầy tích tụ xung quanh khớp, làm đầu gối sưng tấy và nóng ran. Một số trường hợp bị sưng cứng đầu gối do biến chứng thoái hóa hình thành các gai xương nhỏ.
Lúc uốn cong hoặc duỗi thẳng đầu gối, bạn có thể nghe thấy âm thanh lục cục, răng rắc. Tiếng động này phát ra từ sự cọ xát giữa các đầu xương do lớp sụn bị mài mòn hoặc do các gai xương va chạm vào nhau khi khớp gối cử động.
Các tổn thương ở khớp ngày một nặng thêm khiến cấu trúc khớp gối mất đi tính linh hoạt. Nhất là khi chất lượng dịch khớp bị suy giảm, khớp gối sẽ bị căng cứng. Bên cạnh đó, sự xuất hiện của gai xương làm cho bề mặt khớp trở nên gồ ghề, làm cho đầu gối khó uốn cong hoặc duỗi thẳng ra.
Những thay đổi về hình dạng và kết cấu mô sụn, xương dưới sụn khi khớp bị viêm khiến đầu gối của bạn khó có thể thực hiện trơn tru các hoạt động hàng ngày như đi lại, đứng lên, ngồi xuống… Giai đoạn viêm nặng, ổ khớp bị khóa lại, bạn sẽ phải cần một cây gậy hoặc khung tập đi để giữ thăng bằng và làm điểm tựa.
Mô sụn thường chiếm một khoảng không gian nhất định ở giữa các khớp. Khi sụn bị mòn mỏng sẽ để lại khoảng trống xung quanh các đầu xương, khiến cấu trúc khớp rời rạc, mất vững và giảm khả năng chịu lực.
Viêm khớp chuyển nặng khiến khớp gối lỏng lẻo, khả năng chịu lực giảm sút, người bệnh không thể tự di chuyển
Tình trạng viêm nhiễm kéo dài khiến sụn, xương dưới sụn và các mô quanh khớp gồm gân, dây chằng bị tổn thương vĩnh viễn. Đầu gối bắt đầu có xu hướng trùng xuống hoặc cong ra ngoài. Hình dạng biến đổi kèm theo sự suy yếu làm cho khớp không thể cử động, dần đi đến bại liệt.
Các triệu chứng và dấu hiệu viêm khớp dễ nhận biết hay khó nhận biết tùy thuộc vào mỗi loại viêm khớp cũng như giai đoạn tiến triển của bệnh. Vì vậy, chỉ cần phát hiện một trong những biểu hiện kể trên, bạn nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra tình trạng đầu gối ngay lập tức.
Việc ngăn chặn hoàn toàn sự khởi phát của bệnh viêm khớp gối là rất khó, nhưng chúng ta có thể giảm bớt nguy cơ mắc một số loại viêm khớp hoặc không để bệnh trở nên tồi tệ hơn bằng việc tập trung vào việc kiểm soát yếu tố rủi ro sau đây:
Chú ý ăn uống lành mạnh và hoạt động thể chất đều đặn để duy trì cân nặng hợp lý. Giữ được cân nặng lý tưởng (chỉ số BMI nằm trong khoảng 18,5 – 24,9) sẽ làm giảm áp lực lên khớp gối, từ đó giảm thương tổn và đảm bảo cử động cho đầu gối.
Chấn thương khớp có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng viêm khớp. Do đó, bạn hãy cẩn thận bảo vệ khớp gối để giảm thiểu hoặc phòng tránh chấn thương, chẳng hạn như luôn đeo thiết bị bảo vệ đầu gối khi chơi thể thao, khởi động trước khi tập luyện và không vặn hoặc xoay khớp gối đột ngột.
Dù làm việc trong bất kì môi trường hay hoàn cảnh nào, bạn luôn phải chủ động tạo điều kiện thuận lợi cho khớp gối. Nếu công việc yêu cầu dùng sức nhiều, bạn có thể dùng công cụ hỗ trợ, còn nếu bắt buộc phải đứng hoặc ngồi liên tục nhiều giờ để làm việc, bạn nên dành vài phút đi lại để khớp gối được thư giãn…
Không hoặc ngừng hút thuốc lá sớm ngày nào, sẽ tốt cho sức khỏe và khớp gối ngày đó. Đối với người hút thuốc lá lâu năm, bỏ thuốc lá là điều vô cùng khó khăn. Nếu không thể tự mình thoát khỏi sự “mê hoặc” này, bạn đừng ngại tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ hoặc chuyên viên chăm sóc sức khỏe để được tư vấn cách “cai thuốc” hiệu quả.
Hoạt động thể chất thường xuyên góp phần làm giảm nguy cơ phát triển bệnh viêm khớp mạn tính. Nhưng, tần suất và loại hình hoạt động phải được cân nhắc kỹ lưỡng để không làm tổn hại khớp gối. Đặc biệt, bạn cần thiết lập tư thế vận động đúng, như: không ngồi xổm, ngồi vắt chéo chân và khi làm việc thì cố gắng giữ lưng duỗi thẳng, chân đặt bằng trên mặt đất.
Dù không thể ngăn chặn bệnh khởi phát, nhưng bạn có thể phòng tránh bệnh chuyển biến nặng, đảm bảo giữ được tối đa cấu trúc và chức năng vận động cho khớp gối bằng cách kiểm soát quá trình viêm. Bởi chính hoạt động quá mức của các yếu tố gây viêm mới là “thủ phạm” phá hủy màng hoạt dịch, sụn và xương dưới sụn khiến khớp gối đau nhức, sưng tấy và căng cứng.
Với thành phần 100% từ thiên nhiên các bao gồm tinh chất quý như: Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính & Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… JEX thế hệ mới trực tiếp hỗ trợ tác động vào cơ chế bệnh sinh, ức chế các yếu tố tiền viêm như TNFα, IL-1,2,6, interferon gamma… giúp hỗ trợ kiểm soát quá trình viêm đang diễn ra tại khớp gối hiệu quả. Từ đó hỗ trợ ngăn ngừa tình trạng viêm khớp diễn biến nặng, bảo vệ màng hoạt dịch, đồng thời tái tạo sụn khớp và xương dưới sụn, giúp khớp gối chuyển động trơn tru, linh hoạt và hỗ trợ giảm đau nhức xương khớp hiệu quả.
Điều trị viêm khớp gối càng sớm, khả năng phục hồi và bảo toàn khớp gối càng cao. Đừng ngần ngại nói chuyện với bác sĩ nếu bạn cảm thấy:
Cơn đau ở khớp gối kéo dài hơn 1 tuần mà không có dấu hiệu thuyên giảm.
Cơn đau kèm theo hiện tượng cứng khớp gối, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.
Quan trọng là phải thăm khám và chẩn đoán chính xác nguồn gốc cơn đau đầu gối để có thể đưa ra giải pháp khắc phục thích hợp. Điều trị sớm sẽ làm giảm nhanh các triệu chứng và ngăn bệnh viêm khớp gối chuyển biến nặng.
Không có xét nghiệm đơn lẻ nào có thể chẩn đoán cụ thể và rõ ràng tình trạng bệnh viêm khớp gối. Chính vì vậy, bác sĩ sẽ kết hợp khai thác thông tin bệnh sử, xét nghiệm dịch khớp và chụp chiếu hình ảnh để có được đánh giá chuẩn xác nhất.
Thông tin bệnh sử và thăm khám
Bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về các triệu chứng ở khớp gối như thời gian xuất hiện cơn đau, mức độ đau như thế nào. Đồng thời, bác sĩ thực hiện một số bài kiểm tra thể chất bao gồm khả năng cử động và phạm vi chuyển động của đầu gối.
Xét nghiệm dịch khớp
Chọc hút dịch khớp gối để làm xét nghiệm giúp bác sĩ biết được mức độ viêm nhiễm ở đầu gối. Đôi khi, bác sĩ có thể tiến hành thêm xét nghiệm máu để loại trừ các nguyên nhân gây viêm khớp khác.
Chụp phim
Hình ảnh thu được từ việc chụp X – quang, cộng hưởng từ MRI hay CT scan cho phép bác sĩ định mức được độ hao mòn của sụn khớp, dây chằng, gân và cơ.
Mức độ tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn sẽ hiện rõ trên hình ảnh X – quang
Sau khi tổng hợp các dữ liệu, bác sĩ sẽ hội chẩn và đưa ra kết luận chính xác về loại viêm khớp, nguyên nhân và tình trạng thực tế của khớp gối. Từ đây, một phác đồ điều trị chi tiết nhanh chóng được đưa ra để bắt đầu công cuộc hàn gắn vết thương và phòng ngừa biến chứng.
Chiến lược điều trị viêm khớp gối hướng đến bảo tồn sụn khớp và duy trì chức năng vận động cho khớp. Đây là hành trình lâu dài và sẽ cần điều chỉnh để phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bệnh. Dưới đây là phác đồ chữa bệnh xương khớp cơ bản đang được áp dụng hiện nay:
Thay đổi thói quen chưa tốt và xây dựng lối sống lành mạnh là trọng điểm của quá trình chữa trị viêm khớp gối. Tương tự như khi phòng ngừa bệnh (mục số 4), bạn cần lưu ý quản lý cân nặng, quản lý chấn thương, vận động đúng cách, bỏ thuốc lá…
Thuốc được sử dụng để trị viêm khớp gối bao gồm thuốc chống viêm, thuốc giảm đau hoặc thuốc chống thấp khớp. Nếu thuốc dạng uống không phát huy công dụng, bác sĩ có thể chỉ định tiêm trực tiếp vào đầu gối.
Tuy nhiên, việc dùng thuốc viêm khớp kéo dài có thể tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ, gây nguy hiểm cho sức khỏe toàn thân. Do đó, bạn tuyệt đối không tự ý uống hoặc tăng liều lượng thuốc nếu chưa có sự đồng ý của bác sĩ chuyên khoa.
Từ thực tế điều trị, nhiều bệnh nhân viêm khớp, thoái hóa khớp thường tự chẩn đoán và điều trị bệnh bằng thuốc giảm đau, các phương pháp truyền miệng, các loại thuốc gia truyền, lan truyền trên mạng mà không có kiểm chứng khoa học. Vì thế, phần lớn không khỏi bệnh mà nhiều trường hợp gặp tác dụng phụ như đau dạ dày, trữ nước gây phù nề và bị biến chứng như cứng khớp, dính khớp, sụn khớp càng bị bào mòn nghiêm trọng.
Qua đây, ngay khi có những dấu hiệu đầu tiên của cơn đau nhức ở xương khớp, mọi người cần chú ý chăm sóc sụn khớp và xương dưới sụn bằng chế độ dinh dưỡng khoa học, vận động hợp lý và bổ sung những hoạt chất chuyên biệt để hỗ trợ xương khớp toàn thân chắc khỏe như: Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… Thông tin chi tiết về nhóm hoạt chất chuyên biệt này, bạn có thể tìm hiểu TẠI ĐÂY!
Chương trình vật lý trị liệu với các bài tập và cường độ tập được bác sĩ xây dựng phù hợp cho từng bệnh nhân sẽ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và tăng cường khả năng cử động khớp. Thời gian đầu, bạn cần tập luyện theo chỉ dẫn của bác sĩ và khi đã nắm được kỹ thuật, nhịp độ từng động tác, bạn có thể tự tập tại nhà.
Phẫu thuật thường là phương pháp điều trị cuối cùng cho bệnh viêm khớp gối. Dựa vào mức độ tổn thương khớp, bác sĩ sẽ chỉ định một trong các phương án phẫu thuật đầu gối sau:
Nội soi khớp gối
Nội soi khớp gối là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu được ứng dụng trong những trường hợp chấn thương nhẹ, cụ thể như xương bánh chè bị lệch hoặc rách sụn chêm. Bác sĩ sẽ đưa ống soi khớp (một thiết bị quang học có gắn camera siêu nhỏ) vào khớp thông qua một vết rạch nhỏ để sửa chữa những phần hư hỏng.
Cắt xương đầu gối
Phẫu thuật cắt xương đầu gối là việc cắt bỏ một sụn chêm ở xương chày hoặc xương đùi để thiết kế lại đầu gối và giảm tải áp lực lên phần khớp bị tổn thương. Các bác sĩ khuyên bạn nên thực hiện thủ thuật này để điều chỉnh sự thẳng hàng cho khớp gối, tránh biến dạng đầu gối.
Phẫu thuật thay thế khớp gối
Phẫu thuật thay khớp gối là một trong những phương pháp phẫu thuật chỉnh hình được thực hiện khá phổ biến. Với kỹ thuật này, toàn bộ mô sụn bị hư hỏng sẽ được lấy ra khỏi khớp gối và bác sĩ sẽ dùng vật liệu bằng kim loại hoặc nhựa để thay thế vị trí của lớp sụn đã loại bỏ. Sau phẫu thuật, người bệnh có thể co duỗi và uốn cong thoải mái mà không bị đau.
Ca phẫu thuật xử lý viêm khớp gối tương đối phức tạp. Bạn nên đến những bệnh viện lớn – nơi có khoa chấn thương chỉnh hình được đầu tư hiện đại để được phẫu thuật an toàn và hiệu quả.
Ngoài những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng và điều trị viêm khớp gối, người bệnh còn đặt ra rất nhiều câu hỏi liên quan đến viêm khớp gối, ví dụ như:
Viêm khớp gối là bệnh mạn tính, thế nên không thể chữa khỏi hoàn toàn. Thế nhưng, điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát tiến triển của bệnh, giảm nhẹ các triệu chứng và hạn chế biến chứng tối ưu.
Bạn hãy tuân thủ phác đồ trị viêm khớp mà bác sĩ đưa ra, kết hợp thực hiện lối sống khoa học và bổ sung dưỡng chất có tác dụng ức chế viêm như Eggshell Membrane, Collagen Type 2, Collagen Peptide, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate (trong JEX thế hệ mới) để đạt được kết quả cao nhất nhé!
Điều này phụ thuộc loại viêm khớp. Nếu là viêm khớp dạng thấp thì sẽ có xu hướng phát triển đối xứng ở cả hai bên khớp gối, còn nếu thoái hóa khớp gối thì bệnh thường sẽ khởi phát ở một bên nhưng không loại trừ nguy cơ thoái hóa cả hai đầu gối. Lúc này, cách chăm sóc và phòng ngừa bệnh của bạn sẽ quyết định khi nào bên khớp gối còn lại bị thoái hóa.
Viêm khớp hoàn toàn có thể xảy ra ở cả hai bên đầu gối với mức độ nặng nhẹ khác nhau
Chuyên gia khuyến khích người bị viêm khớp gối nên duy trì thói quen đi bộ, chạy bộ nhẹ nhàng mỗi ngày để tăng cường sức mạnh cơ bắp, kích thích sản sinh dịch khớp và hỗ trợ làm chậm thoái hóa khớp gối. Nhưng nếu nhận thấy đầu gối đau và sưng hơn khi chạy bộ, bạn nên dừng lại. Tốt nhất, trước khi bắt đầu tập luyện một bộ môn thể dục thể thao nào trong tình trạng khớp gối bị viêm, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
Căn bệnh viêm khớp gối sẽ ít có cơ hội hủy hoại đầu gối nếu chúng ta chủ động quản lý và giám sát sức khỏe xương khớp của bản thân. Đừng chờ bệnh đến “hỏi thăm” mới đóng cửa, hãy xây dựng hàng rào bảo vệ khớp từ sớm để bệnh muốn “tới thăm” cũng không thể tiếp cận được khớp.
Và không có vật liệu nào giúp xây dựng hàng rào bảo vệ khớp kiên cố hơn là chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập luyện điều độ và bổ sung dưỡng chất chuyên biệt từ sản phẩm chất lượng như JEX thế hệ mới.
Những thông tin, bài viết trên website Jex.com.vn chỉ dành cho mục đích tham khảo, tra cứu thông tin. Không thay thế cho việc chẩn đoán, khám và điều trị y khoa. Do đó JEX không chịu trách nhiệm về những trường hợp tự ý áp dụng mà không có chỉ định của bác sĩ